KURSY JĘZYKA MIGOWEGO
DrukujOd 2007 roku organizowane są na naszej uczelni kursy języka migowego. Z początku, przy współpracy z Polskim Związkiem Głuchych Oddział Kraków były to kursy systemu językowo-migowego (SJM) dla pracowników służb społecznych (KSS 1 i KSS 2) bądź dla nauczycieli (N2 i N3). Kursy te ukończyła z wynikiem pozytywnym następująca liczba pracowników i studentów UEK:
I kurs KSS1 (rok akademicki 2007/08): 10 studentów
II kurs KSS1 (rok akademicki 2008/09): 13 pracowników i 1 student
III kurs KSS1 (rok akademicki 2008/09): 8 pracowników i 5 studentów
I kurs KSS2 (rok akademicki 2009/10): 14 pracowników i 2 studentów
IV kurs KSS1 (rok akademicki 2009/10): 1 pracownik i 4 studentów
I kurs N2 (rok akademicki 2010/11): 10 pracowników i 2 studentów
V kurs KSS1 (rok akademicki 2011/12): 13 pracowników i 5 studentów
I kurs N3 (rok akademicki 2011/12): 5 pracowników i 1 student
Prawdą jest natomiast, że Głusi posługują się Polskim Językiem Migowym. Ponadto kursy SJM nie są niestety dostosowane do potrzeb uczelni. Nie obejmują bowiem zakresu znaków związanych ze studiowaniem, z uczelnią wyższą.
A jaka jest różnica między PJM a SJM?
PJM to polski język migowy - naturalny język Głuchych, odrębny od języka polskiego. Posiada własną gramatykę wizualno-przestrzenną. To dzięki układom dłoni, lokacji, ruchowi i sygnałom niemanualnym przekazywanym w przestrzeni możliwa jest komunikacja. PJM, jak każdy język foniczny, posiada własną historię, ulega zmianom, wpływa na postrzeganie świata. Polski Język Migowy jest językiem Głuchych Polaków. W innych krajach Głusi posługują się innymi językami migowymi np.: Amerykańskim Językiem Migowym (ASL = American Sign Language), Niemieckim Językiem Migowym, Hiszpańskim Językiem Migowym etc. Istnieje również międzynarodowy język migowy - International Signs - stworzony po to, aby Głusi z całego świata mogli komunikować się ze sobą na arenie międzynarodowej.
SJM to system językowo-migowy, który został stworzony przez osoby słyszące w latach 60-tych, aby ułatwić sobie komunikację z osobami Głuchymi i pomóc im w nauce języka polskiego. Jest to sztuczny twór utworzony z połączenia elementów języka polskiego i Polskiego Języka Migowego, który nie ewoluuje w czasie. SJM oparty jest na gramatyce języka polskiego. Oznacza to, że osoba posługująca się SJM wypowiada zdanie zgodnie z szykiem gramatycznym języka polskiego dodając do tego znaki języka migowego. Język ten nie jest językiem społeczności Głuchych. SJM nie wykorzystuje w ogóle mimiki, która jest najważniejszym elementem, podstawą PJM. Można pomylić znak migowy, ale stosując poprawną mimikę zostanie się zrozumianym przez Głuchego.
W związku z wejściem w życie w 2012 r. Ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się w październiku 2012 r. ruszył pierwszy w historii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie kurs POLSKIEGO JĘZYKA MIGOWEGO na poziomie podstawowym dla pracowników i studentów z niepełnosprawnością UEK. Ideą organizacji kursu było pokazanie piękna języka osób, które są obywatelami naszego kraju, ale stanowią mniejszość kulturowo-językową. Kultura Głuchych jest bardzo bogata i różni się trochę od naszej. Nie chodziło zatem jedynie o poznanie gramatyki, która jest odmienna od polskiej, czy znaków języka migowego, ale również o przybliżenie uczestnikom świata ciszy. Drugim, bardziej pragmatycznym, powodem było to, aby pracownicy i studenci mogli nauczyć się podstaw języka, którym na co dzień posługują się Głusi. Kurs ten był prowadzony przez natywnych użytkowników PJM, czyli osoby Głuche. Opierał się na autorskim programie przygotowanym przez natywnego lektora języka migowego tak, aby uwzględniał specyfikę naszej uczelni. Kurs obejmował naukę alfabetu palcowego, liczebników, podstawowych znaków migowych z życia codziennego, zagadnień dotyczących Kultury Głuchych oraz podstawowych zasad gramatyki wizualno-przestrzennej pozwalających na prowadzenie swobodnej rozmowy. Dodatkowo został uzupełniony o szereg znaków związanych ze studiowaniem, które pozwolą na prowadzenie konwersacji o tematyce uczelnianej. Uczestnicy otrzymali materiały szkoleniowe w postaci nagranych w formacie pliku audiowizualnego znaków migowych. 6 pracowników i 8 studentów UEK ukończyło kurs z wynikiem pozytywnym.
W roku akademickim 2014/2015 natomiast uruchomiliśmy trwający dwa semestry lektorat POLSKIEGO JĘZYKA MIGOWEGO (PJM) na poziomie podstawowym dla studentów kierunku Gospodarka i Administracja Publiczna.
Pomysł organizacji lektoratu zrodził się na jednym ze spotkań, na którym obecni byli Pełnomocnik Rektora UEK ds. Osób Niepełnosprawnych, prof. Janina Filek, pracownik i zarazem Pełnomocnik Katedralny Katedry Gospodarki i Administracji Publicznej, dr Maciej Frączek oraz przedstawicielka Biura ds. Osób Niepełnosprawnych, mgr Marzena Dudek. Zalążkiem była Ustawa dnia 19 sierpnia 2011 o języku migowym i innych środkach komunikowania się, która weszła w życie 1 kwietnia 2012 r. Według niej urzędy administracji publicznej zobowiązane są do zapewnienia swoim klientom możliwości komunikowania się (w tym np. zapewnienia tłumaczenia na język migowy). Zatem znajomość Polskiego Języka Migowego (PJM) - naturalnego języka, którym posługują się osoby głuche - staje się bardzo istotna. Absolwenci naszej Uczelni na kierunku Gospodarka i Administracja Publiczna mogą znaleźć zatrudnienie w różnego rodzaju instytucjach państwowych i nie tylko, a co za tym idzie mieć bezpośredni kontakt z głuchymi petentami. Dlatego nauczanie PJM na UEK może znacznie zwiększyć ich kompetencje jako przyszłych urzędników: wpłynąć na ich atrakcyjność na rynku pracy jako kandydatów na dane stanowisko, a co ważniejsze, dać im narzędzie do komunikacji z osobami głuchymi, którzy tak jak inni obywatele mają prawo pełnego dostępu do jednostek administracji publicznej.
Lektorat PJM na UEK to autorski program jednego z lektorów uwzględniający potrzeby uczestników - studentów Gospodarki i Administracji Publicznej - w zakresie gramatyki i słownictwa PJM. Zajęcia prowadzone były przez wykwalifikowanych lektorów, z których jeden, co bardzo istotne, jest natywnym użytkownikiem PJM, czyli osobą Głuchą. Dzięki temu uczestnicy mieli bezpośredni i żywy kontakt z językiem. Spotkania odbywały się raz w tygodniu, a każde kończyło się ciekawostką na temat Kultury Głuchych. Zajęcia prowadzone były w sposób interaktywny z wykorzystaniem materiałów multimedialnych, tzw. „filmików", czyli nagrań dialogów, opowiadań i wypowiedzi w PJM. Lektorat ukończyło z wynikiem pozytywnym 12 studentów UEK.
Jednocześnie we współpracy z Centrum E-learningu trwają prace nad uruchomieniem e-learningowej wersji kursu Polskiego Języka Migowego na platformie Moodle.