Niepełnosprawność słuchu a studiowanie - wskazówki dla prowadzących zajęcia

Prowadzący zajęcia powinien być wrażliwy na następujące sytuacje:

• Treści przekazywane na zajęciach mogą nie zostać w pełni zrozumiane przez studenta z problemem słuchu.
• Student z problemami słuchu może mieć trudności w porozumiewaniu się. Student może sam niewyraźnie mówić i w związku z tym jego wypowiedzi mogą być niezrozumiałe dla otoczenia, jak również może zaistnieć sytuacja odwrotna tzn. student świetnie opanował mowę, ale nie jest w stanie zrozumieć wypowiedzi innych. Mamy wtedy do czynienia z komunikacją jednostronną.
• Osoby z niepełnosprawnością słuchu nie słyszą swojego głosu, nie znają jego barwy i nie są w stanie nim modulować w taki sposób jak osoby słyszące. W związku z tym odczuwają większy stres i niechęć do odpowiedzi ustnych, wygłaszania prezentacji, wypowiadania się na forum.
• Osoby niesłyszące doświadczają trudności w trakcie dyskusji na zajęciach
• szczególnie, gdy wypowiada się kilka osób na raz. Osoby takie często wspomagają się czytaniem z ruchu warg, co oznacza, że muszą stale utrzymywać kontakt wzrokowy z mówiącym i patrzeć na jego twarz. Wypowiedzi kilku osób w tym samym czasie wprowadzają chaos komunikacyjny. Osoba z problemem słuchu nie jest w stanie wyodrębnić poszczególnych informacji i dlatego tak ważne jest, aby wypowiedzi następowały jedna po drugiej.
• Osoby niesłyszące/słabosłyszące nie mogą nabywać informacji bezpośrednio z otoczenia np. z radia, z telewizji (jeśli nie ma napisów bądź tłumaczenia na język migowy).

Wsparcie, którego należy udzielić:

• Pozwolenie na obecność asystenta robiącego notatki na zajęciach
• Pozwolenie na obecność tłumacz języka migowego na zajęciach i egzaminach
• Przesyłanie materiałów w formie elektronicznej
• Wydłużenie czasu trwania zaliczenia/egzaminu
• Zamiana formy zaliczenia/egzaminu z ustnej na pisemną
• Dodatkowe indywidualne konsultacje
• Lektorat języka obcego w formie alternatywnej
  
• Zwolnienie z części słuchowej i mówionej w przypadku egzaminu z języka obcego

Należy pamiętać, że przed studentami z niepełnosprawnością słuchu należy stawiać takie same wymagania, jak przed innymi studentami, ponieważ zamierzają oni zdobyć wyższe wykształcenie, a to uczelnia odpowiada za uzyskany przez nich dyplom. Wsparcie wymienione wyżej ma na celu wyrównanie szans osoby z problemami słuchu, aby miały one pełny dostęp do edukacji na poziomie wyższym tak jak studenci pełnosprawni.

Jak przekazywać treści na wykładach bądź ćwiczeniach, aby były one zrozumiałe dla osób z problemem słuchu:

• Na zajęciach, w których uczestniczą osoby niesłyszące i niedosłyszące, należy mówić przede wszystkim wyraźnie z normalnym lub minimalnie zwiększonym natężeniem głosu (nie krzyczeć!) w normalnym lub minimalnie zwolnionym tempie.
• Nie należy w czasie wypowiedzi zasłaniać ręką ust, żuć gumy, odwracać się czy pisać na tablicy jednocześnie podając wyjaśnienie.
• Należy pamiętać o tym, aby twarz prowadzącego była dobrze oświetlona, co ułatwi osobom niesłyszącym odczytywanie mowy z ust i obserwację mimiki twarzy.
• Nie należy stawać pod słońce, czy w oknie, a w pomieszczeniach należy ustawić się przodem do okna lub światła sztucznego.
• Jeśli w zajęciach bierze udział tłumacz języka migowego, warto pamiętać o tym, aby nie zwracać się do tłumacza, lecz do wszystkich słuchaczy, w tym osób niesłyszących. Tłumacz i tak wykona swoje zadanie, a prowadzący zajęcia swoją postawą podkreśli, że rozmawia ze studentami, a nie z tłumaczem.

Jak komunikować się z osobami z problemem słuchu w trakcie konsultacji czy lektoratów w formie alternatywnej:

• Przed rozpoczęciem każdej wypowiedzi należy upewnić się, czy osoby niesłyszące na nas patrzą. Jeśli nie, zwracamy na siebie ich uwagę lekko dotykając ręki osoby niesłyszącej bądź machając dłonią w jej kierunku (nie jest to rozumiane jako lekceważenie). W przypadku, gdy obecnych jest kilka osób niesłyszących można „zamrugać" oświetleniem sali (czyli naprzemiennie włączać i wyłączać światło).
• Wypowiedzi prowadzącego powinny być krótkie i zwięzłe: zdania pojedyncze, sformułowania potoczne wspierane naturalną gestykulacją.
• Jeśli wypowiedź nie zostanie zrozumiana, należy ją powtórzyć używając w miarę możliwości innych słów.
• Należy robić krótkie pauzy na końcu każdego zdania, gdyż umożliwiają one przyswojenie komunikatu.
• Jeśli próba nawiązania kontaktu za pomocą mowy okaże się nieskuteczna, należy próbować porozumiewać się na piśmie, posługując się również krótkimi i prostymi zdaniami.
• Jeśli osoba niesłysząca mówi, ale nie jesteśmy w stanie jej zrozumieć, trzeba poprosić ją o powtórzenie albo podać jej kartkę i długopis mówiąc „proszę to napisać" i wykonując gest pisania.
• Jeśli w trackie konsultacji lub lektoratów obecny jest tłumacz języka migowego warto pamiętać o tym, aby nie zwracać się do tłumacza, lecz do osoby niesłyszącej.
• Jeśli zadzwoni telefon bądź ktoś zapuka do drzwi warto poinformować o tym osobę niesłyszącą, aby wiedziała, dlaczego rozmowa została nagle przerwana.

O niesłyszeniu słów kilka oraz savoir-vivre Głuchych - kliknij tutaj.

Źródło: Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego; http://www.firr.org.pl/